Tips en Truuks voor Netjes Nederlands

Zwart^Duiveltje · 3e jaars Verdiend: 140 Sikkels

Over het , en. Sommigen zeggen dat er geen komma voor het woord en mag. Nou las ik dus een boek, en het viel me meteen op dat er wél , en in stond. Ik citeer de zin:

"Als gids had ik slechts mijn eigen gevoelens voor wat aanlokkelijk is of ontroert, en voor velen was deze gids het spoor vaak bijster"

Nog een zin:

"Het is in een lang verhaal misschien niet mogelijk om iedereen op alle punten te behagen, en ook niet om iedereen op diezelfde punten te misnoegen...blablabla"

Zo staan er nog vele andere zinnen in het boek waar , en in staat.

Zelf typ ik ook vaak automatisch een , en, gewoon omdat het dan beter klinkt.

Lily Emma · 2e jaars Verdiend: 45 Sikkels Woonplaats: De toverwereld

Ik geef even een reactie op het aggrument van Zwart^Duiveltje.

Ja, inderdaad. Bijna iedereen doet wel ,en, want als je het leest wordt het mooier. Als je nou een hele lange zin hebt en je hebt geen ,en , wordt het te langdradig en opgedreund. Ik zie ook hele beroemde en goede schrijvers het wel doen, hoor. Dus in feite lijkt het me dat het ,en wél gewoon goed taalkundig is Wink

Lilytje · Beginnend Tovenaar Verdiend: 1 Sikkels Woonplaats: HPF

@Zwart^Duiveltje

volgens mij wordt er ',en' gebruikt in die voorbeeltjes die jij hebt gegeven omdat er tussen de twee zinnen die 'en' verbindt nog een kleine bijzin staat, bij het eerste voorbeeltje 'voor wat aanlokkelijk is en ontroert'. Als die komma voor ',en' er niet zou staan, denk ik dat dan de zin na 'en' wordt verbonden met 'wat aanlokkelijk is en ontroert', dus dat de zin na ',en' eigenlijk gaat over ontroert, wat niet zo is. De komma zorgt ervoor dat de zin na 'en' een 2de hoofdzin is in de hele zin en geen bijzin.
Dit is eigenlijk veel te ingewikkeld gezegd, maar ik ben niet zo goed in iets simpel uit te leggen Wink

Wat ik dus eigenlijk bedoel, is wanneer je twee hoofdzinnen met elkaar wil verbinden, maar er staat tussen die twee nog een bijzin, je dan een komma moet gebruiken.
Het kan zijn dat dit helemaal niet klopt, maar zo denk ik toch dat het is.

Zwart^Duiveltje · 3e jaars Verdiend: 140 Sikkels

maar dan mág er dus wel , en in een zin staan...
vele zeggen dat dit nóóit mag, maar dat is dus niet zo...
daarom had ik het er eigenlijk op gezet Razz

maar ik snap je uitleg wel Wink

Myrthe · 3e jaars Verdiend: 213 Sikkels Woonplaats: My lovely home

Het mag soieso wel. Als je van twee zinnen 1 zin maakt en er en tussen zet moet het ook ,en zijn. Dus het is soieso dom om te zeggen dat het nooit mag.
Het ligt echt aan de zinsopbouw of het wel of niet moet.

Judith

Hey,
Ik heb best wel veel aan dit topic gehad - met namen, ik weet nu precies hoe het zit, dankjewel iedereen - en toen besloot ik dat ik maar eens wat zou uitleggen over -dt, -d en -t.

Op zich is het best wel makkelijk, als je het regeltje maar weet! Ik neem even als voorbeeld het werkwoord "werken".

Ik werk
Jij werkt
Hij/zij/het werkt
Wij werken
Jullie werken
Zij werken

Dat was niet zo heel moeilijk, dit doen de meesten automatisch goed. Het probleem ligt meestal bij de werkwoorden met een d erin, zoals vinden. Het werkwoord vinden gaat eigenlijk net zo als het werkwoord werken. Je haalt eerst -en van het werkwoord af, en dan doe je precies hetzelfde als bij werken.

Ik vind
Jij vindt
Hij/zij/het vindt
Wij vinden
Jullie vinden
Zij vinden

Er is alleen een uitzondering: als jij achter de persoonsvorm staat, vervalt de -t. Dat is bij werken ook zo (werk jij?), maar dat wordt nog wel eens vergeten bij werkwoorden op -den.

Ook moeilijk is de voltooid deelwoord. Is het nou met een -d of een -t? Daarvoor is 't kofschip, of 't fokschaap, wat je zelf wilt. Als je van het hele werkwoord -en erafhaalt, blijft er een bepaalde letter over. Zit deze in 't kofschip, is het met een -t, en als het niet zo is met een -d. Dit geldt alleen niet voor klinkers, de klinkers in 't kofschip tellen niet mee, die zijn met een -d.

Er is nog een trucje hoe je kunt ontdekken of het met een -d of een -t is, namelijk langer maken. Dan neem je de verleden tijd. Ik neem als voorbeeld het werkwoord zoenen. In de verleden tijd is het 'ik zoende' en niet 'ik zoente'. Dat betekent dat het voltooid deelwoord bij zoenen ook op een d eindigd, gezoend dus. Soms is het een beetje lastig met dit trucje omdat het beiden goed klinkt, daarom gebruik ik altijd 't kofschip.

Een lastig werkwoord vind ik zelf is gebeuren. Gebeuren komt namelijk als persoonsvorm voor en als voltooid deelwoord. Met een voltooid deelwoord is het een -d, met een persoonsvorm een -t. Daar weet ik geen trucje voor, maar eerst proberen te ontdekken welke vorm het is doe ik vaak. En anders heb je altijd Word nog, die corrigeert dat bij mij altijd. Ik hoop dat jullie wat aan mijn uitleg hebben Wink

.

Pluckjes · 2e jaars Verdiend: 82 Sikkels

Samentrekking van Zinnen

Als er in een zin iets exact gelijk staat, mag je dat weglaten. Dit mag echter niet altijd. Een voorbeeld:

Jantje van de buren is ziek en jantje van de buren gaat niet naar school.

Deze zin ziet er zo uit wanneer deze samengetrokken wordt:

Jantje van de buren is ziek en gaat niet naar school.

Wanneer mag je een zin nou samentrekken?
Dat is heel gemakkelijk te onthouden! Hieronder staat een rijtje met vier punten:

De betekenis moet gelijk zijn
De gramaticale functie moet gelijk zijn (Dit houdt in dat de zinsdelen aan elkaar gelijk moeten zijn)
Een gedeelte van de zin mag weggelaten worden, wanneer het op dezelde plek kan staan t.o.v. de persoonsvorm
Alleen bij gelijkwaardige zinnen mag je een stukje weglaten

Een foutieve samentrekking, met betrekking tot punt 1:

Eerst zette Jantje zijn helm en daarna de winkelier af.

Zoals je ziet, klop dit niet. Afzetten heeft in deze zin twee verschillende betekenissen, en dus mag de zin niet worden samengetrokken.

Eerst zette Jantje zijn helm af en daarna zette hij de winkelier af.

Pluckjes · 2e jaars Verdiend: 82 Sikkels

Hoofd- en Bijzinnen

Laten we beginnen met een zin en met die zin te gaan werken.

Ik ga niet naar school, omdat ik me niet lekker voel.

'Ik ga niet naar school', is de hoofdzin, zoals je kan zien. Na de komme begint de bijzin. In dit geval 'Omdat ik me niet lekker voel.'

Waar herken je een Hoofdzin aan?
Hieronder staat een rijtje met dingen die in een hoofdzin staan en die je dus kan herkennen.

De persoonsvorm staat meestal voor in de zin
Het onderwerp en de persoonsvrom staan direct naast elkaar
Tussen de persoonsvorm en het onderwerp, kunnen geen andere zinsdelen staan

Waar herken je een Bijzin aan?

De persoonsvorm staat meestal achter in de zin
Tussen het onderwerp en de persoonsvorm kunnen andere zinsdelen staan
Een bijzin is te vervangen door één woord (zie het onderstaande voorbeeld)

Ik ga niet naar school, omdat ik me niet lekker voel.

Bijzin vervangen door één woord:

Ik ga daarom niet naar school.

AnOniemus · Dreuzel Verdiend: 46 Sikkels

Ik las hierboven een stukje over hoofd- en bijzinnen.
Ik ga hier even wat verder op in en dan met namen over samengestelde zinnen. Samen gestelde zinnen kunnen namelijk ook bestaan uit twee hoofdzinnen. Dit heeft te maken met de neven- en onderschikkende bijwoorden.
Even de constructies van samengestelde zinnen op een rijtje.

Je kan hebben:

Hoofdzin + Hoofdzin
Hoofdzin + Bijzin (hier wordt de hoofdzin gevolgd door een komma en dan het voegwoord)
Bijzin + Hoofdzin (hier wordt de bijzin gevolgd door een komma)
Of een combinatie van alles.

Je kan namelijk ook meerde hoofd- en bijzinnen in een zin hebben staan.

Dan nu hoe weet dat het een bijzin of een hoofdzin is.

Een bijzin kan ingeleid worden door de volgende woorden of woordsoorten.

Betrekkelijke voornaamwoorden (die, dat, deze)
Onderschikkende voornaamwoorden (Toen, omdat, zodat, opdat (etc.) als, terwijl, hoewel en of)

In een hoofdzin + hoofdzin constructie worden de zinnen verbonden door de woorden:

En, Of, Maar, Want

Zoals je ziet kan het woord OF zowel neven- als onderschikkend zijn. Het heeft dan ook met de betekenis te maken of het neven- of onderschikkend is.

Als het woord OF twijfel uitdrukt is het een bijzin.
Als het woord OF een keuze uitdrukt is het een hoofdzin.

Ook zijn over het algemeen bijzin onconrecte zinnen als je ze apart neer zet. Zoals het voorbeeld hierboven:

Ik ga niet naar school (is zo los een correcte Nederlandse zin)
Ik me niet lekker voel (daar mist iets aan. Zo weet je zeker dat het een bijzin is.)

Ik hoop dat het jullie iets duidelijker is geworden. Houd er rekening mee dat Nederlands de moeilijkste taal van de wereld is qua grammatica, spelling en formulering. Het is dan ook niet erg als er fouten gemaakt worden. We zijn tenslotte allemaal mensen.

Tiez · 1e jaars Verdiend: 4 Sikkels Woonplaats: Groningen

Prima topic met goede tips etc!

Ik wil me er dan toch ook even tegenaan bemoeien Wink

Ik zie hier veel tips m.b.t. stijl en leestekens. Mijn dingetje is meer puur grammaticaal, namelijk de als mij/dan ik fouten die vaak gemaakt worden en ook het gebruik van het woordje 'hun'. In de spreektaal gaat het tegenwoordig al vaak fout hiermee en ik vind dat gewoon lelijk klinken en gewoon stom overkomen. Een enorme uitleg van dit geheel ga ik niet geven, ik wilde het vooral opmerken. Zo van: Let op! Wink

Dus niet:
Pietje was groter als hem...
Maar:
Pietje was groter dan hij...

Misschien een wat pietlutterige opmerking hoor, maar het is gewoon fijn als een verhaal of tekst foutloos is Cool

Genner · Bohemian Writer Verdiend: 0 Sikkels Woonplaats: HPF

Tiez schreef:

Prima topic met goede tips etc!

Ik wil me er dan toch ook even tegenaan bemoeien Wink

Ik zie hier veel tips m.b.t. stijl en leestekens. Mijn dingetje is meer puur grammaticaal, namelijk de als mij/dan ik fouten die vaak gemaakt worden en ook het gebruik van het woordje 'hun'. In de spreektaal gaat het tegenwoordig al vaak fout hiermee en ik vind dat gewoon lelijk klinken en gewoon stom overkomen. Een enorme uitleg van dit geheel ga ik niet geven, ik wilde het vooral opmerken. Zo van: Let op! Wink

Dus niet:
Pietje was groter als hem...
Maar:
Pietje was groter dan hij...

Misschien een wat pietlutterige opmerking hoor, maar het is gewoon fijn als een verhaal of tekst foutloos is Cool

Dan moet het "Pietje was groter dan hem" zijn en niet "Pietje was groter dan hij".

**Pieper** · Geplaatst: Zo Apr 13, 2008 12:04

Genner schreef:

Tiez schreef:

Prima topic met goede tips etc!

Ik wil me er dan toch ook even tegenaan bemoeien Wink

Ik zie hier veel tips m.b.t. stijl en leestekens. Mijn dingetje is meer puur grammaticaal, namelijk de als mij/dan ik fouten die vaak gemaakt worden en ook het gebruik van het woordje 'hun'. In de spreektaal gaat het tegenwoordig al vaak fout hiermee en ik vind dat gewoon lelijk klinken en gewoon stom overkomen. Een enorme uitleg van dit geheel ga ik niet geven, ik wilde het vooral opmerken. Zo van: Let op! Wink

Dus niet:
Pietje was groter als hem...
Maar:
Pietje was groter dan hij...

Misschien een wat pietlutterige opmerking hoor, maar het is gewoon fijn als een verhaal of tekst foutloos is Cool

Dan moet het "Pietje was groter dan hem" zijn en niet "Pietje was groter dan hij".

Je moet iets dat juist is niet met iets fout verbeteren.
zoals Tiez het schrijft is het juist.

Pietje was groter dan hij.
Want je moet er van kunnen maken:
Pietje was groter dan hij was.

Maar in de spreektal maken groter dan en groter als niet meer zo veel uit.
In schrijftaal komt groter dan gewoon verzorgder over.

KJRiddle · Geplaatst: Zo Apr 13, 2008 12:13

Voor die fout die Genner net maakte heb ik nog een (goeie) oplossing, als die nog niet genoemd is.

Herhaal achter de betreffende zin een herhaling van het eerder genoemde werkwoord. Dus neem het voorbeeld van Tiez.

Pietje was groter als hem ... was
Pietje was groter dan hij ... was

Zo kom je er makkelijk achter de zin klopt of niet.